سخنی با محسن نامجو

سخنی با محسن نامجو

سخنی با محسن نامجو

سخنی با محسن نامجو

سخنی با محسن نامجو

سخنی با محسن نامجو

این مطلب در بارهء محسن نامجو ست و به خصوص به تأثیر از ندامتنامه ای نوشته شده است که وی این روز ها در آمریکا صادر کرده و به آستان حاکمان امروز ایران ارمغان داشته است.ـ
پس نوشتهء خود را با سخنان زیر آغاز می کنم :ـ
«نامجو بی شک یک هنرمند چند وجهی وصاحب فکراست که وجوه گوناگون استعداد وتوانایی خود را سخاوتمندانه و عاشقانه به موسیقی خود تقدیم می کند تا حاصلی آراسته، زیبا، نو، شوخ و درغالب موارد دل انگیز و شنیدنی به شنوندگان خود ارمغان کند. ورود او به موسیقی امروزین ایران غنیمتی ست که باید قدر آن دانسته شود وبه ویژه می باید مورد حمایت وعنایت اهل هنر و فرهنگ قرار گیرد زیرا نامجو بالقوه ازآن پدیده های شگفت انگیزی ست که مثل «گل هایی که درجهنم می رویند»، متأسفانه در کشور ما ازسرِاتفاق و به شکلی غافلگیر کننده پیدا می شوند. این هنرمند خودساختهء خراسانی اگر ازانواع ِ مخاطرات ـ که با هزار دریغ و درد، جامعهء ایران مولّد و بازتولید کنندهء آنهاست ـ برَهد و چند سالی دوام بیاورد، موسیقی نو ومعاصر کشور ما را در میان مردم جهان ـ به ویژه درمیان جوانان مغرب زمین ـ از موقعیت و جایگاه بایسته و زیبایی برخوردار خواهد ساخت.»ـ
آنچه خواندید آخرین جملاتی بودند که من سال پیش ضمن مقاله ای مفصل درتحلیل و تشریح و توصیف فنی موسیقی و آوازهای محسن نامجو نوشته ام.ـ
این مقاله در سطح بسیار وسیعی انتشار یافته و در ایران نیز برخی سایت ها و وبلاگ های فرهنگی و هنری آنرا درج کرده اند و درنشریه ای به نام روانشناسی و هنر نیز چاپ شده است و هم اکنون نیز درسایت های مختلف و از آنجمله درسایت گویا ونیز در آرشیو چندین سایت دیگر قابل دسترسی ست.ـ
البته خوشحالم ازاین که تا حدودی حق مطلب را در بارهء هنرمندی که حاصل ذوق وخلاقیتش را دوست داشته ام ( وهمچنان دوست می دارم) ادا کرده ام، اما باید بگویم که متأسفانه امروزسخت غمگینم. هم برای وجودِ هنرمند او وهم برای خودم به عنوان دوستدار موسیقی و آواز های او ونیز به عنوان شنونده ای که مدتی به آثار وی دل وبه آیندهء روشن وشکوفای او امید بسته بوده است .ـ
ــ چرا ؟
برای وارد شدن به این مطلب می باید خوانندگان را اندکی درجریان آنچه این روزها گذشته است قرار داد :ـ
□
چنان که می دانیم یکی از روش های فشار و سرکوب فکری وفرهنگی درنظام استبداد دینی حاکم بر ایران، کلاه شرعی اجرای عدالت دیوان بلخی ست. یک بازی نمایشی شیطنت آمیز و پَست که کشف و اجرای آن تنها از قشر روحانیون حاکم بر ایران ساخته است ودر سراسر تاریخ جهان هیچ گروهی و هیچ صنفی جز حکومت ملایان نمی تواند «افتخار» طرح و پیاده کردن این «روش کیفری و داد گسترانه» را به خود اختصاص دهد .ـ
ماجرا این است که دستگاه سرکوب و دایره های امنیتی و پلیس سیاسی درکشورِ فردوسی و حافظ و خیام، برای خاموش کردن صدای نویسندگان یا هنرمندانی که آثارشان باب طبع دستگاه حکومتی ارزیابی نمی شود، به جهت پرونده سازی و مقدمه چینی برای وارد آوردن فشار و تهدید بر هنرمند، نخست یکی ازعمّال خود را به صحنه می فرستد تا به نام «شاکی خصوصی» شکایتی طرح کند وهمراه با دعوی دادخواهی ازهنرمند یا نویسنده ء قربانی، «حقوق تضییع شدهء خود» را مطالبه و از دستگاه عدالت اسلامی حکومت برای وی تقاضای اشّد مجازات کند.ـ
و از آنجا که موضوع هنر و ادبیات و اندیشه، جهانروا و وجودی وبه قولی هردوجهانی ست بنا بر این شاکیان خصوصی می باید خود را نمایندگان اقوام و ملت ها وحتی کفیل و پایندان ِ نوع انسان و فرزندان بنی بشر به شمارآورند و درمقام سخنگوی جوامع فرهنگی یا مذهبی یا حتی درمقام نمایندگان دنیوی و اخروی و در جایگاه وکیل مدافع خدا و قرآن و مفاتیح الجنان و مجمع الدعوات و بحار الانوار و پیر وپیغمبر وحتی درمقام مدافعان حافظ و مولوی ومرده شوی صحن امام رضا وتعزیه خوان امامزاده هاشم وخرعیسی ودُلدُل محمد وذوالجناح حسین به دادخواهی برخیزند و انگشت اتهام خود را به سوی هنرمندی، نویسنده ای، اندیشمندی، شاعری، فیلمسازیا نقاش یا کاریکاتوریستی نشانه روند و ازدستگاه اجرائی عدالت کشوری ولشگری ودینی، برای متهم وقربانی خویش تقاضای زندان واعدام کنند.ـ
با این روش حتی اگر«مهرورزی وتسامح ومُروّت ناداشتهء ِاستبداد دینی» خود راهم شامل حال برخی از قربانیان کنند، کمترین خسارت وجراحتی که براو خواهند زاد، آن خواهد بود که وی را به زندان افکنند وضمن باج خواهی کلانی که نام آن را وثیقهء چندین میلیونی نهاده اند، هست و نیست خانواده ای رابه گروگان گیرند وازین طریق خلاقیت نویسنده یا هنرمند را به چارمیخ وحشت واختناق بکشند و او را دچار خودسانسوری مُزمن وخفقان اندیشه و آفرینش سازند! ـ
کوتاه سخن آن که هدف، فراهم آوردن زمینه ومُقدمهء زندانی کردن صاحبان فکر واندیشه و خلاقیت هنری و فرهنکی و ازین رهگذر، تحقق بخشیدن به شعار رذیلانهء حاکمانی است که نزدیک به سی سال است عربدهء« النَصر بالــّرُعب» سرمی دهند وسیطرهء استبدادی وحفظ دستگاه خسرانبار وغارتگر خود را مدیون گسترش وحشت و سرکوبی هستند که برجامعهء ایران به ویژه بر اهل فرهنگ و اندیشه و هنر مستولی کرده اند!ـ
این است آن طرح ِ برنامه ریزی شدهء تهوع آورسیاسی ــ پلیسی که لباس ِ داد خواهی و حقوقی به تن می کند و گرگ عدالتِ دیوان بلخ خود را به سراغ قربانیان، یعنی اهل هنر واندیشه وفرهنگ می فرستد.ـ
آیا هیچ مورخی درهیچ دوره ای از تاریخ بشری ودرهیچ یک از تمدّن های رنگارنگ ِ انسانی، ازچنین« نظام عدالتی» خبری داده بوده است؟ و آیا چنین«هوشمندی ویرانگرانه» ای را درگسترش ِ آزاراجتماعی وسرکوب فرهنگی وسیاسی، آنهم به نام اجرای عدالت ودرپوشش کیفرخواهی و دادگستری، نزد هیچ قشر وگروهی (مگر آنها که به نام دین و خدا،هست و نیست ملتی را بازیچهء قدرت طلبی وزورگویی و آز و چپاول قرار می دهند)، دیده شده است؟
گمان نمی کنم!ـ
نمونه ها فراوانند: یکی از آنها نویسنده ای بود به نام یعقوب یاد علی که او را با شکایت یک شخص ِقشری وعامی ازیاسوج، که ادعا ی لُریت داشت و به دعوی نمایندگی از اهالی لُرستان شمشیر اتهام برداشته بود و مدعی شده بود که نویسنده ـ که اتفاقاً خود ازاهالی لرستان بود ـ دریک اثرداستانی خود به اسب شاهِ لُرها گفته است یابو یا به مادیان اعلیحضرتِ ایشان تهمت «زنا ی مُحصنه» زده بوده است! ـ
و بدینگونه این جناب«مظلومعلی عامی»رابرانگیخته بودند تادرمقام شاکی خصوصی، دادگستری پلیسی ـ امنیتی ـ اسلامی را به دادخواهی صلا زند وسنگسار نویسنده و ریختن خون وی را ازقضات ذوالعـِّز والاِحترام دستگاه عدالت اسلامی درخواست کند و قمه کشانی را به سراغ نویسنده و هنرمند بفرستد که به قول دهخدا :ـ

کف چو از خون ِ بیگـُنه شویند
سپس « این سگ چه کرده بُد؟ » گویند!ـ

من نمی دانم که کار پروندهء این نویسنده به کجا کشید وآیا هنوز درزندان به سر می بَرد یانه، اما این ماجرا یک نمونهء دردناک ازنمایش های رایج دادخواهی عمال استبدادینی حاکم است که مقصد دیگری جز تشدید خفقان وتوسعهء سانسور و به گرو گرفتن زندگی اهل قلم و فرهنگ و اندیشه و هنر را ندارند وانگیزهءاساسی آنان تدارک زندان باهدف ِتحمیل سکوت وخاموشی وخودسانسوری به جامعه فرهنگی وهنری ایران ست.ـ
این گونه توطئه چینی ها و طرح و برنامه ریزی ها چیز دیگری نیست الاّ تعرض به وجدان انسان های آفرینشگر و فرهنگساز در ایران و آنچه در این میان هدف تیرهای زهر آگین نگاهبانان ظلمت و خشک اندیشی ست ، همانا آزادی وجدان و آزادی اندیشه و اعتقادِ انسان ایرانی ست. ـ
ازینرو نادمان سیاسی و فکری دریک نظام استبدا دینی، نظیر آن که برمیهن ما حاکم است پیش و بیش از هرچیز شایستهء درک شدن و ابرازهمدلی و همدردی همنوعان خویشند. اما حفظ شخصیت و حراست از گوهر فردی هنرمند نیز انتظار حد اقلی ست که ازهنرمندان می رود، خاصه اگر خوشبختانه همچون قربانی ِ مورد بحث ما که یک خواننده آوازهای نیمه پاپ نیمه بلوز، نیمه سنتی اما نوآور است، درموقعیت مخاطره آمیزی قرار نگرفته بوده باشند.ـ
هنرمندی با استعداد وخوش ذوق وشوخ که علی رغم علاقه ام به بعضی ازآوازها و تصنیف های وی ، متأسفانه امروز از رفتار وعکس العمل شتاب زدهء او اندکی دلگیرم زیرا وضعیت او با کسانی که تحت فشار مستقیم یا در زندان به نفی اصول خود وادار می شوند تفاوت بسیار دارد .ـ
گفتم از وی دلگیرم زیرا درسطرها و بین ِسطرهای ندامتنامه ای سرشار از فرهنگ ریا و تقیهء شیعی، نامجویی دیده ام که به هیچ وجه با آن هنرمندی که در آن آوازها و آن موسیقی پر پیچ و تاب شوخ و طنزپرداز دیده بودم یا تصویر کرده بودم از یک خانواده نیست، سهل است، آدمی ست نا همآواز با وجود خویش و از آن دست افرادی ست که متوجّه گوهر نهفتهء خویش نیستند و جربزهء حفاظت از ارزش ها و توانایی های مکنون در خود را ندارند و منافع خُرد و پوچ و گذرا را برارزش های والای هنری خود و بر گوهر ارجمندی که در نهاد شان به ودیعه است بر تری می دهند. ـ
سخن من در اینجا با نامجویی ست که از فرط خُرد انگاری و حقیرشماری خویش، آماده است تا هنرمند ِ صاحب فکر و خلاق ِ درون ِ خود را درپای آدم ِعامی فرصت طلب کُرنشگر باج دهی قربانی کند تا امتیازهای پوچ و بی ارزش یومیه ای را به خیال خود پاسداری کند!ـ
بنا بر این دراین نوشته به چنین نامجویی خواهم پرداخت وازشخصی انتقاد خواهم کرد که نزدیکترین و بزرگترین دشمن آن نامجوی هنرمند و با احساسی ست که من دوست داشته ام. دشمنی که به قول قرآن «اَقرَبُ اِلیهِ مِن حبل الوَریدِ» او واز رگ گردن به وی نزدیک تر است.ـ
وبا چنین انگیزه ای امیدوارم بتوانم در بیان سخنان صمیمانه اما تلخی که با وی دارم ازقانونِ مِهر سرنپیچم. ـ
به هر حال قربانی مورد بحث من (نامجو) مدتی ست که در اروپا به سر می برد و دانشجوی موسیقی در یکی از کنسرواتوار های کشوراتریش است و گویا این روزها خواستارانش در پی تدارک کنسرت های عد یده ای برای او دراروپا و آمریکا هستند.ـ
پس ایشان درخارج از کشورند ودانشجوی موسیقی مدرن غربی و در پی آموختن گیتار جازند و می برندش چو سبو دست به دست و قدر می بینند و برصدرمی نشینند وهوا خواهان و شیفتگان ایشان ازبسیاری علاقه، با دیدارجمال یوسفی ایشان به جای نارنج و تـُرنج دستها می بُرّند.ـ
بنا بر این، خوشبختانه جای جنابشان خوش و گرم و با پرستیژ و هزارسال دور از سرقبرآقا وحشر ونشر با قاریان وعربده کشان ومدّاحانی ست که مثل مور وملخ عرصه را در ایران بر نوا و نغمه و مدنیت و فرهنگ و هنر تنگ و تار کرده اند.ـ
پس همچنانکه گفته شد ، بیم خطرعاجلی نمی رود و جان شیفتهء این هنرمند درحال حاضر ازگزند قاری ِ تهمت زن و بازجوی متهم شکن، مصون وخاطر نازک وی از آزار زندانبانان روحانیت ِ میرغضب محفوظ است که اگر جز این می بود من دربارهء او هرگز دست به قلم ِ انتقاد نمی بُردم وهمچنانکه همواره موقعیت بسیاری از کوششگران فرهنگی و اجتماعی و سیاسی را که در چنگال دژخیم ، به واسطهء تعرض طاقت شکن او، وادار به شکستن خود می شوند درک کرده ام ، در برابر اقدام او نیز جز احساس همدردی واکنش دیگری بروز نمی دادم!ـ
اما این دوست هنرمند ما، بر کران از مخاطره ای فوری، به محض آن که شنیده است که شاکی خصوصی تدارک دیده اند وقاری سرکوبگری را برضد وی تیر کرده وخدنگ تهمت را درجهت ِمغرب زمین وبه جانب اودر کنسرواتواراتریشی رها کرده اند، به ضرب ُالعَجلی تصور ناکردنی خود را باخته و بی آنکه اندکی بیاندیشد ودرعواقب کارخودتأملی روا دارد، آنچنان فرو ریخته ودردامن تقیهء آخوندی آویخته، که تیشه برداشته است و فارغ ازهرگونه اراده ای به ریشهء حیثیت وهنر خود وازین طریق به هنر و فرهنگ کوفته است.ـ
ــ چگونه؟
به گوشه ای ازتوبه نامهء خوارشماروخودشکن اونگاهی بیندازیم، اما پیشاپیش این احتمال (و به گمان من قطعیت) را نیز ازنظر دورنداریم که هنرمند قربانی، ممکن است ازهمین راه دور،به حکم حکومتی«بازپرس عزیز» ی لبیک گفته وسراز پا نشناخته زیر یک متن پیش نوشته یا دیکته شده ای را امضاء نهاده باشد :ـ
این است گزیده ای ازتحقیرنامهء انسان شکنی که نامجو برضدّ خود امضاء کرده و با دستخط ِ خود روی سایت خود گذاشته است و حقیقتاَ یکی از توبه نامه های گوناگون این سه دهه تاریخ پُردرد و دریغ دوران معاصر است که به عنوان یک سند تاریخی بسیار گویا و معنی دار، ازاهمیت فراوانی برخوردار است. بخوانیم :ـ

«به نام خدا
بنده، محسن نامجو،طی اين نامه بدون ذكرهيچ مقدمه‌ای بابت تبعات اجتماعی كه تجربه شخصی و خصوصی‌ام اين‌گونه در پی داشته، به طريق زير رسما عذرخواهی می‌كنم: ـ
ابتدا از وجود مبارك و مقدس مادرم، كه اولين معلم قرآن من در سنين كودكی بود وخوشبختانه هيچگاه قطعه موردنظر را نشنيده است تا برای هميشه از من نااميد شود. ـ
از تمام مراجع عظام وبزرگان دينی كشورم كه می‌دانم ازمدّتی پيش توسط عدّه‌ای از غرض‌ورزان cd بنده به سمع و نظرشان رسيده است و خاطرشان را آزرده كرده است. ـ
رسمی‌ترين عذرخواهی من از تمام ملت مسلمان، به‌ ويژه در كشورعزيزم ايران می‌باشد...»ـ

وبعد از این عذرخواهی، «برادر ارجمند» جناب قاری را مخاطب قرارمی دهد وهمراه با عجز و لابه ای که دون شأن مقام انسانیت است وعرق شرم برچهره هرهنرمند واهل فرهنگی می نشانَد، از ستمگر خود و از بازیگر نقش شاکی خصوصی خود، طلب مغفرت می کند وازین بدتر آن که او را در جایگاه نماینده و وکیل مدافع همهء ایرانیان می نشاند و بابت «آزردگی ملت مسلمان ایران » از وی عذر می خواهد!ـ
آیا هرگز چنین خُردانگاری خویش وخودشکنی شتابناک دربرابر ِ دژخیم، آنهم هزاران فرسنگ به دور از دسترس و تیررس و دندان رس او ازکسی (هنرمند یا غیرهنرمند) دیده شده بوده است؟
اما تحقیر خویش وتحقیر شأن انسان و مقام هنر به اینجا ختم نمی شود، بل با کمال تأسف دامن هنرمندان و نویسندگان و اصولا اکثر ایرانیانی که از فشار واختناق نظام ملایان گریخته اند وبه خارج آمده اند را نیزمی گیرد واز این هم فرا ترمی رود وباشندگان داخل کشور را نیز ازموهبت شرمساری و احساس تحقیر برخوردارمی سازد.ـ

به قول هوشنگ گلشیری :« با ما چه رفته است باربد؟»
ببینیم چه می گوید و چه وعده های شیرینی به «شاکی خصوصی» خود می دهد :ـ

« بنده در حال حاضر روی 2 دعا از كتاب مفاتيح‌الجنان ملودی‌های مذهبی ساخته‌ام. همچنين 3 ملودی مختلف متناسب با كلام اذان آماده ضبط و انتشار دارم كه هر كدام از آن‌ها اگر خدا بخواهد می‌تواند برای روح ملت مسلمان ايران، مانند اذان مرحوم موذن‌زاده تا چند سال به يادگار بماند. از باقی فعاليت‌ها چيزی نمی‌گويم تا بيش از اين حمل بر ريا نشود.(...)ـ
سه روز بعد از نوشتن اين ندامت‌نامه قرار است درسانفرانسيسكو و چند شهر ديگر كشورآمريكا روی صحنه بروم اما حلقه «وان يكاد»ی كه مادرم برايم خريده است را چه اين‌جا و چه درهر جای ديگر برگردن دارم.ـ
باوركنيد اگرپای ماجراجويی ومطرح كردن خويش درميان باشد می‌توان از شكايت‌هايی اين چنين استفاده كرد و كاراقامت هميشگی درخارج از ايران را به سامان رساند، اما خداوند شاهد است كه دوری از ايران برايم مرگ مسلم است.» ـ
تصور نکنید که لابه والتماس وزاری به همینجا ختم شده است. به چند جملهء زیرهم نظری بیاندازید:ـ
«قبلا هم اقدام من به‌خاطرشركت نجستن وقبول نكردن دعوت گروه‌های سياسی خارج از كشور، توسط مراجع دولتی كشورم پس از بازگشت، مورد تقدير واقع شده ام. اين پرگويی‌ها را اضافه كردم كه بيرون بودنم از ايران، حمل بر سوءاستفاده يا خدای ناكرده موضع‌گيری در قبال ملت ايران و اعتقادات آنان نشود. چرا كه اگر ايران اسلامی را نفی كنم يعنی بيش از 30 سال هوايی را كه استشمام كرده‌ام نفی می‌كنم، يعنی مشخصا خودم و تمام ريشه‌هايم نفی شده است و من چنين بی‌بته نيستم. »ـ
خوب این بود قسمت مهم یک سند تاریخی برای نشان دادن سیاست فرهنگی و هنری نظامی که به نام حکومت شیعهء اثنی عشری برکشور ما حاکم شده است و برای ثبت نمونه ای ازظلم خفتباری که در این سی سال بر اهل فرهنگ و هنر رفته و می رود.ـ
این جملات یک خواننده و موسیقی دان است در برابر ترس ازدژخیم!ـ
درحالی که با وی هزاران فرسنگ فاصلهء جغرافیایی دارد وهیچ مخاطره ای متوجه وی نیست و کشتی هایش هم در کنار خلیج فارس درانتظار بارگیری نیستند وآثارش هم درایران مجوز رسمی دولتی نیافته ونگران فروش نوارهایش نیست و خانهء اجاره ای اش را هم مصادره نکرده اند!ـ
به راستی دربرابراین وحشتی که ملایان درمیان مردم ایران خاصه درمیان اهل اندیشه و فرهنگ و ذوق افکنده اند چه می توان گفت؟
می بینید چگونه هنرمندی درخارج به تـُهمت پوچ یک قاری ــ که قاعدتاً می باید به امورات اموات بپردازد ــ آنچنان به دست و پا می افتد که دربرابر دژخیم ، ازحضور خود در خارج ازکشور شرمسار است و به همهء مقدسات عالم سوگند می خورد که حاشا و کلا، وهرگز ومعاذلله که نباید آمدن وی به خارج، از سوی نظام حاکم «موضع گیری در قبال ملت ایران» تلقی شود! وادامه می دهد که اگر نظام اسلامی را نفی کند ریشه های خودش رانفی کرده است و هوایی را که در این سی سال استشمام کرده نفی کرده است و تضرع می کند که وی هرگز چنین ناسپاسی و حق ناشناسی در برابر این نظام نخواهد کرد «زیرا بی بُته نیست» ! ـ
و به راستی در حق آنها که درداخلند و گناهشان هم سنگین تر وشاکیان خصوصی شان هم جلاد ترند چه باید اندیشید و وضعیت آنان را چگونه می باید ارزیابی کرد؟
آیا همین یک اتفاق روزانه و جاری کافی نیست تا ما را به حضور وحشت وتوحش بنیان سوزی که تا اعماق جامعهء ایران رسوخ داده اند آشنا تر کند و وجود هر انسان ایرانی را برخود بلرزاند؟
ببینید خوانندهء جوان و مُدرنیست ودانشگاه رفته و تئاتر و موسیقی خوانده و به اروپا آمده و بر نیمکت پاگانینی و برلیوز و موتزارت وباخ نشستهء کشورما می گوید :ـ
بی بته نیست چرا که او هنگامی خود را بی بته خواهد انگاشت که در برابر نظامی که اعدام کودکان و سنگسار زنان و مردان خوراک یومیهء اوست زبان اعتراض بگشاید یا در آثارهنری خود و یا در زندگی اجتماعی خود ـ حتی در خارج از کشور ـ از او انتقاد کند!!ـ
اما آیا چنین نوشته ای که بوی گند سیاستِ ایدئولوژیک ِ قلم به دستان نظام از آن برمی خیزد و آشکارا به گونه ای شیطنت آمیز، حاکمیت ملایان را «ملت ایران » می شمارد، و اُمت اسلامی را با ملـّت ایران ممزوج و تخلیط می کند، می تواند کار خواننده ای ظریف و حساس باشد که هم اکنون سرگرم تدارک کنسرت خود درسانفرانسیسکو است؟
نوشته ای که بسیار هدفمند و کارشناسانه تنظیم شده و حاوی پیام هایی ست برای توجه و تنبّه اهل هنر و فرهنگ و آشکارا، درس گرفتن از احکام حاکم فرموده زیر را به همگان گوشزد و توصیه می کند:ـ

ـ 1ـ منافع نظام منافع ملت ایران است و «اهانت به نظام »، اهانت است به ملت ایران !ـ
ـ 2 ـ ملت مسلمان از هنرنامجو آزرده است، خاصه در ایران . معنی این سخن آن است که قلب امت مسلمان یعنی مسلمانان جهان (که در ندامتنامه آنان را ملت مسلمان نامیده اند) از نامجو جریحه دار شده «خصوصا در ایران» که لابد بخشی ست از «ملت [ امت ] مسلمان جهان»!!ـ
ـ 3ـ هرکس طی این سی سال در ایران زیسته وهوای نظام اسلامی را استنشاق کرده ، به رژیم ملایان بدهکار است و تا ابد مدیون اوست! و چنانچه دربرابر این نظام دست از پا خطا کند، تیشه به ریشهء خود زده است!ـ
ـ 4 ـ آنها که با چنین دستگاه سیاسی مذهبی حاکم، مخالفت می ورزند وازطریق نوشتار یا به زبان هنر، اختلاف یا انتقادِ خود را ابراز می دارند« بی بته اند»! زیرا دراین سی سال هوای این نظام را استشمام کرده اند و بنا بر این می باید الی الابد تن به خفـّت و خواری دهند وهمهء جهل وجنون و جنایت جاری بر ایران را تحمل کنند، حتی از آن دفاع کنند و گرنه بی بته اند!ـ

بنا بر این جز نویسندگان حکومتی وهنرمندان و هنر فروشان دستگاه دولتی و مریدان سر و جان باختهء سیاست فرهنگی ملایان، باقی اهل هنر و فرهنگ واندیشه در این کشور بی بُته به شمار آورده می شوند. ـ
حال شما خود قضاوت کنید که چنین ندامتنامهء کارشناسانه وهدفمند ی که به شدت متأثراز گفتمان ایدئولوژیک نظام اسلامیسم بنیاد گرا و فاشیست مآب ِحاکم بر سرنوشت ایرانیان وحاوی چنین پیام های فشرده ای ست می تواند نوشته خوانندهء شکننده ای همچون نامجو بوده باشد؟
به نظر من هرگز؟
اما چون وی با دستخط خود آن را نوشته و زیرآن امضاء کرده بنا براین همهءمسئولیت چنین ندامتنامهء خجلتباری که بی شک توهین به همهء اهل فرهنگ وبه همهء ایرانیان درسطرسطرآن جاری و سرشار ازعناصر ضد ملی وضد فرهنگ ایرانی ست، به تمام وکمال با محسن نامجوست، به خصوص آن که به هنگام نوشتن و امضا نهادن، جسم ظریفش بر نطع ِجلادی قرارنداشته و تیغ ِقاری و شلاّق حُجة الاسلامی بر سرش سایه نیفکنده بوده است!ـ
براین اساس نویسندهء این سطور، به دلائل متعدد که جای شرحش نیست، در برابر چنین اقدامی سکوت نمی توانست کرد و مصمم شد تا سخنان صمیمانه اما اندکی تلخ خود را با وی در میان نهد به ویژه آنکه یک سال پیش ازین، به قول خود نامجو جدی ترین مطلب را درتحلیل وشرح شیوهء موسیقی وی نوشته بوده و به موسیقی و آواز او امید های فراوان بسته بوده واینهمه البته شاید از سرذوق زدگی یا خوشبینی مفرط بوده است!ـ
پس بگذارید رک و پوست کنده و بی شیله و پیله ، روی سخن با خود وی داشته باشیم :ـ
□
نامجوی گرامی !ـ
به این آخرین جملهء مقالهء سال ِپیش ِمن که درسرآغازهمین مطلب نیزآورده ام نگاه دیگری بیانداز :ـ
«... این هنرمند خودساختهء خراسانی اگر از انواع ِ مخاطرات ـ که با هزار دریغ و درد ، جامعهء ایران مولّد و بازتولید کنندهء آنهاست ـ برهد و چند سالی دوام بیاورد ، موسیقی نو و معاصر کشور ما را در میان مردم جهان ـ به ویژه درمیان جوانان مغرب زمین ـ از موقعیت و جایگاه بایسته و زیبایی برخوردار خواهد ساخت.»ـ
می بینی آن «انواع مخاطرتی که جامعهء ایران مولد و باز تولید کنندهء آنهاست » و من آن را سالی پیش ازین به تو هشدار داده بوده ام، با نهایت دریغ و درد بسیار زود دامن ترا گرفت و با امضاء متن ندامتنامهء ای که آب سرد بر سردوستداران تو ریخته است (به نامه دوست و دوستدارت شاهین نجفی این شاعرهنرمند تیزبین وخواننده انسان دوست وحق طلب ِ موسیقی راپ نگاهی بیانداز!) بدجوری به تطاول شخصیت و روحیهء هنرمندی که در تو است دست بردی!ـ
اکنون حقیقتاً با دیدن چنین متن خجلت باری که به خط وامضاء تو انتشار یافت، متأسفانه به قول هم ولایتی شکوهمندت فردوسی، ازین پس « نه بر مُرده، بر زنده باید گریست!».ـ
ـ چرا ؟
تصور می کنم چرایش را درسطرهای پیشین گفته ام و تکرار آن کسالتبار وملال آور خوهد بود. اما دوست من چرا؟ :ـ
چرا یک هنرمند درس خوانده و دانشگاه دیده که موسیقی و تئاتر و شعر عشق اوست و هویت خود را ازآنها اخذ کرده است ، می باید به یک قاری یا روضه خوان محتسب، حساب پس بدهد؟
چرا او باید المأمورمعذوری را که برانگیختهء یک دستگاه سرکوبگر دینی ـ سیاسی ست، درمقام مدافع و پاسدارندهء حیثیت ملت ایران بپذیرد و از وی به نام «ملت ایران» عذرخواهی کند؟
آیا توهینی بد تر از این به ملت ایران می توان کرد؟
و آیا تو می دانی که زیر چه جملاتی امضاء گذاشته ای؟
اولاً تو کی و کجا به ملت ایران توهین کرده ای که هم اکنون معذرت خواهی خود را از وی به درگاه ِ قاریان و مدّاحان نثار می کنی؟
ثانیاً گیریم که دریکی از آوازهای تو آیه ای از قرآن خوانده شده است به سبک خودت ودرحال وهوای آوازهایی که تو مبتکر آن بوده ای؟ خوب این موضوع چه ربطی به دیگران و خصوصاً به قاریان دارد؟
مگر تو شعرهای حافظ و مولوی را با همان سبک خاص خودت که اندک شوخ و اندک رندانه و با ظرافت است نخوانده ای و سخنان حافظ و سعدی را ازبوتهء طنز ظریف موسیقی و آوازت عبور نداده ای؟
آیا تو به من یا به هر شاعر دیگری حق می دهی که شاکی خصوصی تو بشویم و برای اعادهء حیثیت از حافظ یا مولوی برایت پرونده سازی کنیم و ترا به چنگ دژخیم بسپاریم؟
تو چگونه آن رذالتی را که در اقدام یک مأمور تحریک شده موج می زند، نادیده می گیری و تعرض او را به آزادی وجدان و خلاقیت هنری خود نمی بینی و به جای آن که او را دشمن خود بشماری،« برادرِ خود» خطاب می کنی؟
به پای او می افتی ولابه وعجز را به جایی می رسانی که متأسفانه داستان آن جوانک اصفهانی را در برابر سرباز مغول به یاد می آورد:ـ
جوانی که بنا به روایت عبید زاکانی در روزگارحملهء تاتارها به چنگ مغول افتاده بود و پیش شمشیرخونریز آن مغول به زاری و التماس می گفت : ـ
«بمگا ولی نمکـُش یعنی مرا بگای اما مکـُش!ـ»
البته عذر می خواهم از تو که به مناسبت نقل این لطیفهء تلخ و تراژیک اما مضحک عبید، در مقام قیاس با آن جوانک بیچاره و فلک زدهء اصفهانی قرار گرفته ای .ـ
با اینهمه به من حق خواهی داد که از آن سرباز مغول نیز عذر خواهی کنم زیرا، وی را درمقام قیاس با شاکیان و بازپرسان و تهدید کنندگان تو قرار داده و بدینگونه براو ظلم کرده ام! ـ
چرا که او بیگانه بود و برای غارت وخونریزی به ایران یورش آورده بود، اما اینان «ایرانی» اند ومدعی دیانت و روحانیت و قرآن و اخلاق! پس هزار بارفضیلت است آن سرباز مغول را بر این انقلابیون ِاسلامیون ریشداری که ریشهء ایرانیت را به نام دین می سوزانند!ـ
نکتهء دیگری که در این لطیفهء عبید مسطور است آن است که آن جوانک اصفهانی که در نهایت مظلومیت دربرابرشمشیر خونریزمغول قرار گرفته بود، بنا به غریزهء حفظ حیات، با خود اندیشیده بود که این مغول مرا خواهد کشت و من برای حفظ جان خود، از تن ِ خود مایه می گذارم و به تجاوز او تن می دهم تا جان خود را ازمیدان هلاکت بیرون کشم!ـ
پس او با پیشنهاد معامله ای پایاپای، به آن سربازمغول چیزی ( جسم خود) می داد وچیزی (جان خود) از او می گرفت و نیک که می نگریست، خود را برنده می یافت زیرا سرانجام ازین معامله جان به در برده بود؟
اما تو دوست ِهنرمند من، ببین دراین معامله ات با« برادران شاکی »چه داده ای وچه گرفته ای!ـ
متآسفانه به نظر می رسد که تو جان خود و روح و گوهر وجود هنرمندت را به آخوند های غدّارداده ای تا جسمت به سلامت وارد ایران شود و زهی غبن و بازندگی؟ و حیف و هزارافسوس که دراین معامله مغبون گشته ای و آبروی اهل هنر را نیز خدشه دار کرده ای!ـ

از آنجا که این روز ها در یک کشور آلمانی زبان مراحل استکمالی هنری و فرهنگی خود را می گذرانی مثالی از کشور آلمان برای تو می آورم تا به عمق قباحت سخنی که در ندامت نامه ات بر قلم رانده و بر آن امضا نهاده ای پی ببری!ـ
اما نرنج که در مثال مناقشه نیست !ـ
می گویی : ـ
«اگر ايران اسلامی را نفی كنم يعنی بيش از 30 سال هوايی را كه استشمام كرده‌ام نفی می‌كنم، يعنی مشخصا خودم و تمام ريشه‌هايم نفی شده است و من چنين بی‌بته نيستم.ـ»ـ

و این بدان ماند که در دوران نازیسم هیتلری درآلمان، هنرمند ارزنده ای، قلم بردارد و بنویسد یا زیر نوشته ای را امضاء کند و به آلمانیها وبه جهانیان (هم عصر یا آینده) بگوید که : ـ
ـ « من هوای آلمان نازی را استشمام کرده ام و اگر نازیسم هیتلری رانفی کنم ریشه های خودم را نفی کرده ام و من بی بته نیستم!ـ»ـ
نامجوی عزیز تو اگر آدمی اهل فرهنگ یا ازهنرمندان هم دورهء برشت بودی و آلمانی بودی و اختناق هیتلری را دیده بودی یا همچون بسیاری ازهنرمندان آلمان دوران نازی ها از کشورت گریخته بودی، هنگامی که با سخنان چنین هنرمند پشیمان ندامتنامه نویسی که اهل فرهنگ وهنرروی اوحساب می کرده اند و بر او امید بسته بوده اند، روبرو می شدی ، دلت می خواست با وی چه کنی یا به او چه می گفتی؟
آخر بی رودربایستی و چشم درچشم و روی درآینهء وجدان ازخود بپرس که نظامی که امروز بر کشورما حاکم است وهست و نیستِ ایرانیان را به گروگان گرفته، دراین سی سال با ما و مردم ما و با آیندهء نسل هایی که درایران زاده خواهند شد چه کرده است و چه گلی به جمال زندگان و مردگان و آیندگان ما زده است که ما او را ازفاشیسم هیتلری برترشماریم ودرمیان این تلّ و تودهء غول آسای رذیلت که به کشورما فروباریده اند درجستجوی فضیلت روحانی و فرهنگی و هنری یا انسانی باشیم و شاکیان وجلادان ِخود را «برادرمهربان» و بازپرسان خود را مسئولان تقدیر گر کشورخود بنامیم و از آزردگی شیخان قساوتگر و نفس پرست ، به صدای بلند اعلام سرافکندگی و شرمساری کنیم وباج بر باج بیفزاییم و به آنها وعدهء خواندن دِعای کمیل و مفاتیح الجنان بدهیم؟

آخر این همه خواری در برابریک قاری شایستهء یک هنرمند نوآور ویک دانشجوی کنسرواتوار موسیقی در اتریش است؟ آیا از نیمکتی که برآن نشسته ای و به درس استاد گوش می دهی شرمنده نیستی؟ می دانی چه کسانی پیش از تو برآن نیمکتها نشسته بوده اند و چه کسانی می نشینند و چه کسانی خواهند نشست؟

دوست عزیز؛
آخر کسی را که با فیلبانان دوستی می کند وافتخار شاگردی مکاتبِ «پُست مدرنی بومی» و استادان اسم و رسم دار «اولترا مُدرنی» چون رضا براهنی را درکارنامهء خود دارد و درمراسم بزرگداشتی که دولتیان دردانشگاه برای او سازمان داده اند فیلم سینماسکوپ ِِازآب گذشته وازکانادا رسیدهء حضرت استادی رادرستایش ِاوپخش می کنند و آرزومند است که «باب دیلن» ایران بشود؛ به راستی چنین «شخصیت فرهنگی وهنری » را با حلقهء مدّاحان گداصفت و زیارتنامه خوانان اهل قبور چه رابطه ای ست ؟
آیا براهنی به تو یاد نداده است که«نیما» شدن چه جُربـُزه ای و چه شرافت و حیثیتی می خواهد؟ آیا گوشه ای از زندگی نامهء آن پیر مرد صخره های یوش را برای تو نقل نکرده است؟

آیا تا امروز کسی از قول حافظ به تو نگفته است که: ـ
یا مکن با فیلبانان دوستی
یا بنا کن خانه ای درخورد فیل ؟
و برای تو نخوانده است که :ـ
در عاشقی گریز نباشد ز سوز و ساز
استاده ام چو شمع ، مترسان ز آتشم (؟)ـ
و بازهم آیا از زبان او ترا پند نداده اند که :ـ
نه هرکه چهره برافروخت دلبری داند
نه هرکه آینه سازد سکندری داند
نه هرکه طرف ِ کُله کج نهاد و تند نشست
کلاهداری و آئین سروری داند
هزار نکتهء باریکتر زمو اینجاست (؟)ـ
الی آخر... ـ
آری هزار نکتهء باریکتر زمواینجاست و کارهنر، کار آن هزاران نکته های باریکتر ازموست! ـ
کارهنر را به« وان یَکاد» مادر و با « نعلین» پدر کاری نیست !ـ
عرصهء هنر زمین سفت و محکم می طلبد و گام های استوار می خواهد و رهنوردی را شأن و مقام هنرمند عطا خواهد کرد که بر پاهای رونده و دست های گیرنده و نگاه های نگرندهء خود حاکم و آماده باشد تا همهء امتیازهای حقیر و اندک مقدارِ قابل دسترس را زیر پای شرافت هنری خود و عشق مقدس ِ خود لِه کند و به ریش همه ریش جُنبانان خـُرده پای سیاسی روز و قدرت حاکم و صاحبان مکنت و مال خنده های مستانه زند! ـ
آزاد باش ! آزاد و از آزادی خودت دفاع کن ! ـ
از حق آزادی بیان و آفرینش خودت دفاع کن و قاریان شاکی را به مقبره ها و شبستانها بفرست!ـ
هرکسی را بهر کاری ساختند!ـ
آخر مرد حسابی چرا آن «واَن یَکاد» مادر را خرج جلب ترحّم ِ دژخیم می کنی و به«برادر قاری» عزیزت می فروشی؟ آنهم در اروپا و آنهم هزاران فرسنگ به دور از دسترس دشمن؟
«واَن یَکاد» مادر،عزیز است برای تو و اخلاق، به تو حکم می کند که آنرا دراین بازارشعبدهء زشت وننگین خرج نکنی ؟
این یک مسئله ایست عاطفی و خصوصی بین تو و مادرت و بسیار زیباست!
تو به اجازهء کدام اخلاق و پرنسیپ آنرا وسیلهء توجیه حکومت ودفاع ازسیاست های حاکم یک نظام استبدادی دینی در ایران قرار می دهی؟
از اینها گذشته، تصور می کنی که ما مادرنداشته بوده ایم و کسی برگردن ما«واَن یَکاد» نینداخته بوده است؟ همانندان من بسیارانند! ده ها هزارهمچو منی دراین ایران ِ تکه پاره شده و درجهان پراکنده موجود ند وبسیارانند مادران و فرزندانی که همچون من دیدارشان به قیامت افتاده است!ـ
ازچه می ترسی؟
از این که ترا به این زودی ها به آن وحشتکده راه ندهند؟
خوب، ندهند!ـ
مگر خون تو ازخون ِ دیگران رنگین تر است و مگر تو تنها هنرمندی هستی که در این سی سال از خانه و زندگی و هست و نیست خود به ناگزیر دور خواهی ماند ؟
مگر تبعید خوب است برای دیگران؟
و آنچنان باب طبع نازک تو نیست که حاضری همهء شرافت و حیثیت و اعتبارت را یک جا تقدیم دژخیم کنی تا حضورت را تحمل کند و وجود شکسته و تحقیر شده ات را درخانهء پدری مجاز شمارد؟
تو به عنوان یک خوانندهء خود ساخته که پدیده ای مارژینال (حاشیه ای و منزوی) بوده ای و به سائقهء استعداد و توانایی شخصی خودت،علی رغم شبه موسیقی ِ سطحی ِ جوازدار و رسمیِ دولتی، بی هیچ حمایتی سربرآورده ای و کارهایی کرده ای که مورد توجه اهل فرهنگ وهنرقرار گرفته است یعنی هویتت به رغم سیاست فرهنگی روزِ حاکمیتِ استبدادی شکل گرفته بوده است، آخر چه بدهی به این نظام داری؟
تو چه بدهی به یک مشت آخوند قسیّ اُلقلبِ غارتگر داری (برو گزارش چپاولگری یکی از پاسداران خودشان به نام پالیزداررا بخوان!) که دراین سی سال جزکـُشتار و سنگسار وجنایت و کودک کشی و غارت و حیثیت رُبایی ازملت ایران، هیچ هنر دیگری به خرج نداده اند و هیچ هدیهء دیگری برای ایرانیان نیاورده اند؟
□
نامجو جان
می خواستم این مطلب را دامنه دار ترکنم، اما چون سخن بدینجا رسید بامداد شد ...ـ
و من تصوّرم برآن است که درخانه اگر کس است، همین چند کلمه کافی ست اگرچه دامنهء سخن از آنچه بر زبان و قلم رفت ، بسی گسترده تراست!ـ
پس بیش ازین نمی گویم، اما امیدوارم این نکته را درک کنی که آنچه امروز نوشتم و به ثبت و انتشار رساندم برای دفاع از نامجو بود.ـ
زیرا دفاع از ارزش های والا وگوهر هنری یک هنرمند، دفاع از هنر وفرهنگ است همچنان که فروکوفتن و تحقیر یا کالا کردن این ارزش های گوهرین نیز خواه ونا خواه، به فروکوفتن و تحقیرِ توانمندی (پتانسیل) فرهنگی وهنری جامعه می انجامد.ـ
به خصوص اگر این سوء قصد ناخوش سرانجام، به دست خود هنرمند و به واسطهء ضعف ِ شخصیت یا تزلزل وی صورت گرفته باشد که بسیار دریغ انگیز است.ـ
در این نوشته قصد من نه حمله، بل دفاع از نامجویی ست که من او را سخت قربانی ضعف و نااستواری شخص وی دیده ام و مقصد آن بود که بر او نهیبی زده شود تا آنچه دراو باقی و در وی مکنون است واصیل ترین و انسانی ترین بخش از وجود هنرمندِ اوست یکسره پایمال غدرِ روزگار وطرح های رذیلانهء سیاست فرهنگی یک استبداد مُزوّر و بی رحم ِدینی نگردد.ـ
تا آن نامجوی هنرمند و شوخ وقهقاه زنی که هم عناصر موسیقی و نمایش وسخنوری سنتی ایران را جذب کرده و هم موسیقی مدرن غربی را دوست دارد و ازآن تأثیر می پذیرد، با تشَخّص و وقار، ازمهلکه های تحقیرآمیزی ازین نوع، بیرون آید وخلاقیت هنری خود را با غرور پی گیرد تا بتواند هدیه های جاندار و دل افروزی برای هم میهنان خود به ارمغان بیاورد!ـ
پس نامجوی عزیز
امیدوارم نخستین کاری که خواهی کرد برداشتن و محو کردن آن نامهء ناخوش یمنی باشد که به خط خود نوشته و امضاء کرده ای و روی اوراق سایت شخصی و رسمی خود نهاده ای !ـ
من هنوز هم بسیاری از آوازهای تو را دوست دارم وهمچون بسیاری ازایرانیان دیگر، دلم نمی خواهد یکسره ازتو نومید شوم زیرا هنوزهم معتقدم که :ـ
این هنرمند خودساختهء خراسانی (نامجو) اگر ازانواع ِ مخاطرات ـ که با هزار دریغ و درد ، جامعهء ایران مولّد و بازتولید کنندهء آنهاست ـ برهد و چند سالی دوام بیاورد، موسیقی نو و معاصر کشورما را در میان مردم جهان ـ به ویژه درمیان جوانان مغرب زمین ـ از موقعیت و جایگاه بایسته و زیبایی برخوردار خواهد ساخت.»ـ
و امید وارم که به سائقهء عشق و به نیروی درونی هنری که در توهست ازاین مهلکهء نابهنگام که در آن فرو افتاده ای، جان به سلامت بری وازچنگال فروبرندهء ریاکاری های فرصت طلبانه وتقیـّهء مقدس نمایانه بـِرَهی و حنجرهء روشنی زایت از تباهی و بردگی ِ تحجّــُردینی و سیاست فرهنگی نظام های سرکوبگر وایدئولوژیک برای همیشه درامان بماند!ـ
چنین باد!ـ

محمد جلالی چیمه (م.سحر)ـ

پاریس ، 11. 9.2008

علاقمندان می توانند مقالهء « نامجو نامی که باید به خاطر سپرد و صدایی که باید شنید» نوشتهء م. سحر را در
ـ «سخنها که باید...» ویژهء مقالات م.سحر در اینجا ببینند: ـ
http://sokhanhaakebaayad.blogspot.com/2007/09/blog-post.html

این همان تصویر بالاست ، منتهی کوششش شده است

که صاحب تصویر اندکی عمودی تر و محکم تر روی پاهای نازنینش بایستد!ـ

.......................................................

......................................................
......................................................

بســـی رنـج بـُـردیــم در ایــن ســـال ســـی

..........................................

این هم کار جدیدی ست از نامجو که می توانید از اینجـــــا ببینید و بشنوید :ـ

......................................................

.....................................................