سیروس
آرین‌پور
(١٣١۷-١٣٩١)
سیروس آرین‌پور در سحرگاه
یکشنبه دهم دیماه (سی ام دسامبر) در بیمارستانی در حومهء پاریس درگذشت.
دوستی بزرگوار، همنشینی همدرد و
روشندلی بیدار بود. در وجود او آزادگی و بزرگ‌منشی و بخشندگی نمودی تمام داشت. با او که می‌نشستی ژرفای نگاهی دیگر به هستی را
می دیدی. حضور و مصاحبت‌اش گیرا و نفس‌اش تأثیرگذار
بود.
هیچگاه بی تفاوت نزیست و همواره
با نگاه نقد و نظر بر زمان و زمانه نگریست. از نسلی بود که نوجوانی را در امیدهای
پرشور سال‌های جنبش ملی شدن نفت و فضا و هوای آزاد آن زیسته بود و جوانی را در فروپاشی
امیدها در فرداهای پس از کودتای ٢٨ مرداد. ترانۀ "پرستو" سرودۀ آن روزهای
اوست. این ترانه، که با صدای منوچهر سخایی اجرا شد، به یاد و در رثای سرگرد سخائی ساخته
شد، مردی که در روز کودتا در کرمان به دست اوباش کشته شد.
سیروس تحصیلات عالی خود را در اتریش
به پایان رساند و در آن سال‌ها از فعالان جنبش دانشجوئی بود و کنفدراسیون جهانی
دانشجویان ایران از همت و توان پر صمیمیت او بهره‌ور بود. در بازگشت به ابران هرگز
به ریزه خواری بر خوان قدرت ننشست. در
نگاه و رفتار استقلالی داشت که هیچگاه از نقد و فاصله‌‌گیری خالی نبود.
سیروس دلی آکنده از مهر به
ایران داشت و هیچگاه از کوشش در راه آزادی و سرفرازی میهن بازنایستاد. جزم اندیشی و
خودکامگی را بر نمی تافت و رواداری و آزادگی را همیشه ارج می‌نهاد. دلبستگی پایدار
به این آرمان‌ها در یکی از خونین ترین سال‌های دوران انقلاب (١٣٦٠) او را به زندان
کشاند، اما فضای هولناک آن زندان‌ها را ماه‌ها با آزارها و شکنجه‌ها تاب آورد. در
پی آن بود که به غربتی ناخواسته تا پایان عمر تن در داد. اما سال‌های زندگی در
غربت برای او سال‌های تولدی دیگر نیز بود.
در این دوران سیروس بیشتر به
قلم روی آورد. تسلط او بر زبان آلمانی و هنرمندی‌اش در فارسی‌نویسی جاندار و روشن
و روان در این دوران خود را در قالب چند ترجمه نشان داد.، ترجمۀ او از رمان وجدان
بیدار اثر اشتفان تسوایگ (انتشارات فرزان،١٣۷٦) از نظر سبک نمونهء گویایی از توانایی
او در نویسندگی بود. وی در مقدمهء این ترجمه این سخن سباستین کاستلیو خطاب به
کالون، مصلح دینی، را آورد که،"آدمکشی هرگز دفاع کردن از مکتبی نیست، آدم
کشتن است و بس!" و خود این گونه در بارهء آن داوری کرد که، "چه رساست
این سخن، در راستی و روشنی، نامیراست این سخن و انسانی‌ترینِ کلام‌هاست این
سخن." مجموعهء مقاله‌ای از پیشگامان بحث در بارهء «روشنگری» را با عنوان روشن‌نگری چیست؟ ترجمه کرد (انتشارات
آگه، ١٣٧٦) که محور آن مقالهء نامدار ایمانوئل کانت با همین عنوان بود. در پی آن
باز مجموعهء دیگری از همان مباحث در میان فیلسوفان اروپایی را با عنوان روشنی‌یابی
چیست؟ (انتشارات آگه ١٣٨١) منتشر کرد. این ترجمه‌ها نمونه‌هایی ارزنده از برگردان
متون کلاسیک فرهنگ جهانی به زبان فارسی اند. درامدی که با زبانی روشن و روان بر
این کتاب آخرین با عنوان «دوکلمه»، در بارهء بحث‌های دوران روشنگری در آلمان، نوشت
نموداری ست گویا از ذهنِ روشن‌اندیش و آزادی‌خواه او.
سیروس می‌کوشید که مسائل زمانه
را به دور از توهم و خیال‌پردازیهای رُمانتیک بنگرد و تحلیل کند. در تحلیل‌های او
روشن‌نگری و شفافیت ویژه‌ای بود که از هوشمندی و دلیری و راستگویی کم‌مانند او
مایه می‌گرفت. بیانی رسا و روشن با تکیه کلام‌ها و اصطلاحات و استعاره‌هایی داشت
که خود ساخته و پرداخته بود. پاکدلی و افتادگی راستان را داشت، آزاده بود و نگاه
نافذش تا دورها می رفت و به ژرفناها رخنه می‌کرد.
پیام‌آور امیدها بود. ترانهء
نامدارش، با صدای ویگن، گلنسا را نوید می
دهد که "بارون، بارونه / زمینا تر میشه... زمسّون میره، پشتش بهاره، پشتش
بهاره "!
سیروس نمونهء "وجدان
بیدار" بود و در حالت و رفتار و اندیشه و برخورد با هر مسئله‌ای شیوه‌ء
یگانهء خود را داشت.
یادش در دل‌های یاران و دوستان‌اش
همیشه باقی خواهد ماند.
ما دوستانِ دور و نزدیک او در
غم نبود او با همسرش مهری مالک و فرزندان‌اش فرهاد و یاسمن و دیگر دوستان و خویشاوندان
او شریکیم.
فرهاد آبتین ـ داریوش آشوری ـ کاوه آشوری ـ بابک آشوری سیروس آموزگار ـ احمد اشرف ـ آذر اشرف ـایرج اشراقی ـ کورش امجدی ـ بهمن امینی ـ محمد امینی ـ جلال ایجادی- کاظم ایزدی- ناصر پاکدامن- محسن پروین- باقر پرهام- بابک پرهام ـ رامین پرهام ـ مازیار پرهام ـ امیر پیشداد- لادن برومند ـ رویا برومند ـ تقی تام ـ منیژه تام ـ حمیدرضا جاودان ـ محمد جلالی- فریده جلالی ـ سیروس جاویدی ـ محمد جواد جوادیان- ویدا حاجبی ـ سروش حبیبی ـ مجید حبیبی - حسین حسین خانی ـ لیلی حسین خانی ـتراب حق شناس ـ ـ میهن جزنی- بابک جزنی- مازیار جزنی- علی‌اصغر حاج سید جوادی ـ کیان حاج سید جوادی ـ مهدی خانبابا تهرانی ـ مهدی خرازی ـ هادی خرسندی- نسرین خوانساری ـ اسماعیل خویی ـ نستور رخشانی ـ رضا دانشور ـ رضا ربانی ـ هوشنگ سیاح‌پور- سارا سلیمانی ـ علی شایسته- شهلا شفیق- کامران صدیق-صدیق یزدچی ـآنا عنایت ـ سودابه فرخ نیا ـ حسین فرهمند- فرهنگ قاسمی- شهرام قنبری - iهمایون قهرمان ـ محمد کازرونی ـ کاظم کردوانی-نصرالله کسرائیان ـ هوشنگ کشاورز صدر- زریون کشاورز صدر ـ هوشنگ صناعی ها ـ بهزاد کشاورزی- رئوف کعبی ـ علی گوشه ـ کریم لاهیجی- هدایت متین‌دفتری- مریم متین دفتری ـ شاهرخ مُشکین قلم ـ امیر معالی پور- فریدون معزی مقدم- علیرضا مناف‌زاده- حمید منجم- نعمت میرزازاده ـ میترا میرزازاده ـ شکوه میرزادگی ـ ناصر مهاجر- رضا ناصحی- محمد نبوی ـ مرتضی نگاهی ـ اسماعیل نوری علا ـ فرزین وثیقی-محسن یلفانی
تذکر: از آن جا که برای تهیه
کنندگان این اعلامیه یادآوری نام یکایک دوستان و دوستاران او و نیز کسب اجازه برای
ذکر نام‌شان امکان نداشت، از همهء کسانی که مایل اند نام‌شان در این فهرست باشد و
ادای احترامی به او کنند، درخواست می‌کنیم که نام خود را بر این فهرست بیفزایند.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر